Çocuklarda Konuşma Bozukluğu Tedavisi

Konuşma insanı diğer canlılardan farklı kılan, anlık nitelikli iletişimin sağlanması amacı ile sürdürülen bir aktivitedir. İletişim kavramında çok önemli bir yere sahip olan konuşma; psikolojik, sosyolojik ve fizyolojik özellikleri ile her insanda değişiklik gösterebilmektedir.

Konuşma faaliyetinin; düzgün, akıcı ve dil açısından anlamlı olmaması konuşma bozukluğu olarak tanımlanmaktadır. Konuşma bozukluğu çocuklarda sık görülür. Konuşma bozukluğu tedavi planlaması yapılmadan önce, neden olan faktörleri teşhis etmemiz gerekir. Ülkemizde konuşma bozukluğu tanı ve tedavisinde kulak burun boğaz uzmanlarının yanında nitelikli hizmet verecek konuşma bozukluğu ve ses terapisi uzmanı malesef sayısı çok azdır.

Konuşma Bozukluğu Nedir?

Konuşma; anatomik özelliklerin nitelikli işleyişi ile birlikte açığa çıkan bir süreçtir. Bu aktiviteyi sağlayan organlar, sinirler ya da kaslarda yaşanan problemler konuşma bozukluğuna yol açmaktadır. Bilinenin aksine; konuşma bozukluğu sıklıkla algılama ile ilgili bir problem değildir. Konuşma bozukluğu yaşayan çocuk; genellikle sesleri ve yapısını bildiği halde konuşmayı açığa çıkaracak anatomik yapının bozukluğu nedeni ile doğru şekilde çıkaramamaktadır.

Yapılan araştırmalar sonucunda konuşma bozukluğu; nedenleri ile ilişkili bir şekilde sınıflandırılmaktadır. Bu sınıflandırma ise aşağıdaki şekildedir;

• Artikülasyon bozuklukları: ses ekleme ya da sesin bozulması, sesin değiştirilmesi (yerine koyma) ve sesin düşürülmesidir (atlama).
• Konuşma akışındaki bozuklukları: kekemelik ve karmaşık konuşma
• Ses bozuklukları: Sesin kalitesi, perdesi ve yüksekliğindeki bozukluklar
• Dil bozuklukları: Dil yetersizliği, söz yitimi ve gecikmiş dil bozuklarıdır.

Yukarıdaki sınıflandırmanın yanı sıra aynı zamanda farklı nedenlerle de konuşma bozuklukları açığa çıkabilmektedir. Bunlar da şu şekilde sıralanabilmektedir;

• İşitme problemlerine bağlı konuşma bozuklukları
• Yarım dudak ve damak problemlerine bağlı konuşma bozuklukları
• Beyin felcine bağlı konuşma bozuklukları
• Öğrenme bozukluğu ve zeka geriliğine bağlı konuşma bozuklukları
• Yöresel konuşmalara bağlı konuşma bozuklukları

Konuşma Bozukluğu Ne Zaman Anlaşılır?

Konuşma; yaş ile gelişen bir süreçtir. Yaşa göre konuşma geriliği yaşanıyorsa, sesler doğru çıkarılamıyorsa ya da hiç konuşulmuyorsa bu durum konuşma bozukluğu olarak tanımlanmaktadır. Normal konuşma sürecinin dışına çıkıldığı durumlarda kulak burun boğaz uzmanına başvurulması gerekmektedir.

Her bebek/çocuk;

• 3 ila 6 aylık süreçte anlamsız sesler çıkarabilmektedir.
• 6 ila 12 aylık süreçte anlamlı sesler çıkarabilmektedir. (de de de gibi)
• 12 aylık süreçte ismi ile çağrıldığında bakmakta ve komutları algılayabilmektedir.
• 12 ila 16 aylık süreçte doğru şekilde çıkardığı birkaç tane anlamlı kelimesi olmaktadır. (baba gibi)
• 24 aylık süreçte anlamlı kelime dağarcığı 5 – 10 kelime olmaktadır.
• 24 ila 36 aylık süreçte basit sorulara cevap vermekte ve kısa cümleler kurabilmektedir.
• 36 aylık süreç sonrasında yabancılar konuştuklarını anlayabilmektedir.
• 4 ila 5 yaşlarında herhangi bir olayı ya da durumu anlatabilmektedir.
• 7 yaşında çok daha karmaşık bir olayı ya da durumu anlatabilmektedir.

Konuşma Bozukluğunda Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Çocuklarda Konuşma bozukluğu ya da konuşmada gecikme yaşandığı durumlarda önce bir KBB uzmanına, cerrahi veya medikal olarak tedavi edilecek bir durum olmadığı belli olduktan sonra ilgili alandaki bir uzmana başvurulması gerekmektedir. Konuşmayı engelleyecek faktörlerin belirlenebilmesi için işitme testi, zeka testi, psikolojik testler uygulanmaktadır. Böylece konuşma bozukluğunun nedeni tespit edilerek tedavi planlaması bu nedenlerin ortadan kaldırılmasını amaçlayacak şekilde oluşturulmaktadır.

Konuşma bozukluğu tedavisinde, fiziksel engellerin varlığı durumunda gerekli müdahaleler ile bu engellerin ortadan kaldırılması sağlanmaktadır. Aynı zamanda konuşma bozukluğu tedavisini destekleyecek birtakım terapiler ve çalışmalar da uygulanmaktadır.

Unutulmamalıdır ki; konuşma bozukluğu tedavisi multidisipliner bir süreci kapsamaktadır. Bu nedenle ailelerin sabırlı ve anlayışlı olmaları gerekmektedir.